Βάσει της τελευταίας επαναλαμβανόμενης μελέτης του ΙΕΛΚΑ, η Ελλάδα καταγράφει το φθηνότερο μέσο «καλάθι του νοικοκυριού» στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων συγκριτικά με επτά ευρωπαϊκές χώρες: Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ρουμανία. Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2025, βασίστηκε σε περισσότερες από 6.000 τιμές προϊόντων από 44 μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, σε 40 κατηγορίες τροφίμων και ποτών. Οι τιμές προέρχονται από τιμοληψίες και επίσημες πλατφόρμες σύγκρισης τιμών σε κάθε χώρα, τόσο για επώνυμα προϊόντα όσο και για προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Η αρχική σύγκριση των μέσων τιμών, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, δείχνει πως το ελληνικό καλάθι είναι φθηνότερο έως και 46% σε σχέση με τη Γερμανία, 26% με τη Γαλλία, 24% με το Ηνωμένο Βασίλειο, 15% με την Ιταλία, ενώ ακόμα και η Πορτογαλία και η Ρουμανία καταγράφουν 7% και 9% υψηλότερες τιμές αντίστοιχα. Όταν όμως αφαιρεθεί η επίδραση του ΦΠΑ, οι αποκλίσεις αυξάνονται. Η Γερμανία έχει 54% ακριβότερο καλάθι από την Ελλάδα, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο 33%, η Ιταλία 23%, η Ισπανία 18%, η Ρουμανία 14% και η Πορτογαλία 10%.
Η φορολογική επιβάρυνση στα τρόφιμα διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Ενώ στην Ελλάδα ο ΦΠΑ στα τρόφιμα κυμαίνεται από 13% έως 24%, σε άλλες χώρες εφαρμόζονται χαμηλότεροι ή και μηδενικοί συντελεστές: 0%-5% στο Ηνωμένο Βασίλειο, 5,5%-10% στη Γαλλία, 4%-10% στην Ισπανία, 6%-13% στην Πορτογαλία, 5%-4% στην Ιταλία, 7% στη Γερμανία και 9% στη Ρουμανία. Έτσι, οι πραγματικές τιμές (χωρίς ΦΠΑ) στην Ελλάδα είναι ακόμη πιο ανταγωνιστικές.
Το βασικό συμπέρασμα του ΙΕΛΚΑ είναι ότι το ελληνικό οργανωμένο λιανεμπόριο καταφέρνει να προσφέρει στους καταναλωτές χαμηλότερες τιμές, αποτέλεσμα πολυετούς προσπάθειας συγκράτησης τιμών από προμηθευτές και λιανέμπορους. Η τάση αυτή είναι σταθερή τα τελευταία 12 χρόνια, με την Ελλάδα να διατηρεί σταθερά φθηνότερο «καλάθι» από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρά επιμέρους διακυμάνσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι τιμές επηρεάζονται από πλήθος παραγόντων: τους συντελεστές ΦΠΑ, ειδικούς φόρους κατανάλωσης, το ύψος της φορολογίας, την αγροτική και βιομηχανική παραγωγή, τις καταναλωτικές συνήθειες, τις καιρικές συνθήκες, το ενεργειακό κόστος, τα κόστη μεταφοράς, τα μισθολογικά έξοδα, την εγγύτητα στα παραγωγικά κέντρα της Ευρώπης, την πολυπλοκότητα της γεωγραφίας, την αγοραστική δύναμη, την αναλογία οργανωμένου και μικρού λιανεμπορίου, το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών, την εποχικότητα, τη βιομηχανική παραγωγικότητα και το κόστος πρώτων υλών. Οι τιμές στη μελέτη υπολογίστηκαν από έγκυρα παρατηρητήρια τιμών και τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ σε κάθε χώρα, διασφαλίζοντας την αντιπροσωπευτικότητα των δεδομένων.
