Νέα καταναλωτικά δεδομένα καταγράφονται τον τελευταίο καιρό στην Ελλάδα, με τις αγορές σε σούπερ και μίνι μάρκετ να εμφανίζονται περιορισμένες ακόμη και στα ηλεκτρονικά κανάλια, την ώρα που οι Έλληνες αναζητούν όλο και περισσότερες εκπτώσεις στα καταστήματα.

Του Στέλιου Ασλανίδη

Μικρότερο καλάθι και αναζήτηση εκπτώσεων

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αύξηση των εξόδων για ενέργεια και καύσιμα έχουν ήδη επηρεάσει και την αγοραστική δύναμη των Ελλήνων, με τα στοιχεία να δείχνουν μειώσεις στην πλειονότητα των αγορών και σε όλα τα «κανάλια», από το σούπερ μάρκετ και το μίνι μάρκετ, μέχρι τα online καταστήματα. Οι επαγγελματίες της μικρής λιανικής βρίσκονται έτσι εκ νέου σε δύσκολη θέση, καθώς την ίδια ώρα είναι αναγκασμένοι να αυξήσουν τις τιμές τους, λόγω των μεγάλων ανατιμήσεων στην πλειονότητα των προϊόντων τους.

Οι έρευνες δείχνουν μάλιστα, ότι οι καταναλωτές στη χώρα μας έχουν ήδη αρχίσει να περιορίζουν τα χρήματα που ξοδεύουν στα είδη παντοπωλείου, προσπαθώντας να γλυτώσουν χρήματα από τις δαπάνες τους σε σούπερ και μίνι μάρκετ, για να καλύψουν τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους. Το καλάθι είναι έτσι μικρότερο και οι πωλήσεις σημαντικά μειωμένες, ενώ και οι προβλέψεις για το επόμενο διάστημα δεν είναι ιδιαίτερα θετικές. Τα στοιχεία δείχνουν δε, ότι οι προσφορές και οι εκπτώσεις γίνονται ξανά βασικό δέλεαρ για τους Έλληνες καταναλωτές.

Περιορίζει τα ψώνια του ένας στους δύο Έλληνες.

Τα νέα οικονομικά δεδομένα και στην Ελλάδα έχουν ήδη μικρύνει το καλάθι των αγορών των καταναλωτών στα είδη σούπερ μάρκετ κατά σχεδόν 50%, κάτι που σημαίνει ότι ένας στους δύο Έλληνες δαπανά λιγότερα χρήματα στα ψώνια του. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η εταιρεία Netrino για το πρώτο τρίμηνο του 2022, σε ποσοστό 47,5% οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι μείωσαν τις αγορές τους στα σούπερ μάρκετ «πολύ και αρκετά», σε ποσοστό 25% τις μείωσαν «λίγο» και σε ποσοστό 27% «καθόλου». Μεγαλύτερη μείωση στις αγορές παρατηρείται δε σε συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Λάρισα (54%) και η Πάτρα (51%). Εξετάζοντας το προφίλ των ερωτηθέντων, αυτοί που έχουν μειώσει σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό «πολύ και αρκετά» τις αγορές τους στα σούπερ μάρκετ το πρώτο τρίμηνο του έτους είναι κυρίως γυναίκες (50%) και άτομα άνω των 45 ετών (51%). Σε ό,τι αφορά την οικογενειακή τους κατάσταση, είναι διαζευγμένοι (50%) ή χήροι (69%) και με παιδιά (48%). Επίσης, ανήκουν σε χαμηλότερες βαθμίδες εκπαίδευσης (65%) και είναι κυρίως άνεργοι (66%) ή νοικοκυρές (55%).

Οι γυναίκες σε ποσοστό 50% και τα άτομα άνω των 45 ετών (51%) έχουν μειώσει περισσότερο τις αγορές τους κατά τη διάρκεια του 2022.

Από την έρευνα της Netrino, τέλος, προκύπτει ότι για το 43% των νοικοκυριών επαρκεί το οικογενειακό εισόδημα για τις αναγκαίες αγορές, για το 30% φτάνει μόνο για τα απαραίτητα και αυτό με δυσκολία, ενώ ποσοστό 12% δήλωσε αδυναμία αγοράς ακόμα και των αναγκαίων αγαθών. Στην άλλη πλευρά, μόνο το 15% των νοικοκυριών δήλωσε επαρκές εισόδημα, που περισσεύει και για αποταμίευση.

Ψάχνουν τις «έξυπνες αγορές» οι καταναλωτές

Στην προσπάθειά τους να εξοικονομήσουν χρήματα πάντως, οι Έλληνες κυνηγούν όλο και περισσότερο τις προσφορές και τις εκπτώσεις που παρέχουν τα σούπερ μάρκετ σε συνεργασία με τους προμηθευτές μέσα από πρακτικές «έξυπνων αγορών», αποκομίζοντας και τα σχετικά οφέλη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας πανελλήνιας έρευνας του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) 2014-2022, η μέση εξοικονόμηση που προκύπτει από τη στάθμιση του συνόλου ανέρχεται σε 13%, ποσοστό σταθερό σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, αλλά αυξημένο σε σχέση με παλαιότερα έτη. Πρακτικά, η συνολική αξία αυτών των ενεργειών αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε όφελος περίπου 370 ευρώ ετησίως για το 2021, λόγω και της αύξησης της δαπάνης. Η αξία αυτή είναι αυξανόμενη σε ετήσια βάση την τελευταία πενταετία με εξαίρεση το 2016, χρονιά υπολειτουργίας δύο εκ των τότε σημαντικότερων αλυσίδων σούπερ μάρκετ της χώρας.

Πάντως, το όφελος αυτό είναι πολύ σημαντικότερο από το αντίστοιχο του 2014, εξαιτίας της αύξησης της δαπάνης των νοικοκυριών σε είδη παντοπωλείου. Συνολικά η μέση εξοικονόμηση ανά νοικοκυριό εκτιμάται σε περίπου 2.500 ευρώ για την τελευταία οχταετία, ενώ η συνολική αξία που έχει δοθεί σε 8 χρόνια ξεπερνά τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Πέντε στους δέκα καταναλωτές εξοικονομούν τουλάχιστον 10% της αξίας των αγορών τους, ενώ μόλις 1 στους 10 δηλώνει ότι δεν εξοικονομεί τίποτα και 2 στους 3 δηλώνουν ότι εξοικονομούν τουλάχιστον 5% από τη συνολική αξία των αγορών τους. Τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαίτερα υψηλά και δείχνουν πόσο σημαντικό είναι το όφελος που αποκομίζει το 85% των καταναλωτών. Είναι άλλωστε υψηλότερα του επιπέδου των ανατιμήσεων που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες και δείχνουν ότι οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα με έξυπνες αγορές να εξισορροπήσουν αυτό το επιπλέον κόστος.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι το 2017 το 74% των ερωτηθέντων κυνηγούσε τις προσφορές και τις εκπτώσεις στο σούπερ μάρκετ, με το αντίστοιχο ποσοστό το 2021 να έχει διαμορφωθεί σε 58%, αλλά να αυξάνεται ξανά φέτος. Οι εκτιμήσεις του ΙΕΛΚΑ αναφέρουν, ότι για το 2022 αναμένεται αυτό το ποσοστό να αυξηθεί ως αποτέλεσμα της αύξησης των προωθητικών ενεργειών. Πλέον οι καταναλωτές βρίσκουν περισσότερες ευκαιρίες, ενώ τις βρίσκουν και πιο εύκολα. Παράλληλα όμως μειώνεται και η επίδραση που έχουν οι προσφορές και οι εκπτώσεις στην επιλογή καταστήματος. Το ποσοστό των καταναλωτών που επέλεγε κατάστημα με κύριο λόγο τις προσφορές έχει μειωθεί από 63% το 2017 σε 41% το 2021, κάτι που δείχνει ότι πλέον δεν αποτελεί τόσο έντονο σημείο διαφοροποίησης ανάμεσα στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ το εύρος των προωθητικών ενεργειών.

Αυξάνονται οι καταναλωτές που αναζητούν προσφορές και εκπτώσεις τη φετινή χρονιά, σε σχέση με πέρυσι.

Ο βαθμός υιοθέτησης προσφορών από τον καταναλωτή αναδεικνύεται και από το γεγονός, ότι το 44% του κοινού δηλώνει ότι προτιμάει την ύπαρξη περισσότερων προσφορών, παρά χαμηλών τιμών. Μπορεί και αυτό το ποσοστό να παρουσιάζει κάμψη συγκριτικά με το 2017 (47%), αλλά εξακολουθεί να αποτελεί ιδιαίτερα υψηλή καταγραφή. Αυτή η επιλογή των καταναλωτών βασίζεται στο ότι θεωρούν, πως μέσω της αναζήτησης και επιλογής προσφορών και εκπτώσεων έχουν τη δυνατότητα τόσο για μεγαλύτερες εξοικονομήσεις, όσο και για προσαρμογή της εξοικονόμησης χρημάτων στις δικές τους εξατομικευμένες ανάγκες.